In het internetcafé Ali Baba sprak ik met de dertigjarige Mohamed, geboren en getogen in Ramallah, afgestudeerd aan de universiteit van Bethlehem en verbonden aan een of ander Palestijns ministerie.
Het gesprek begon over cultuur maar nam snel een wending richting identiteit van het Palestijnse volk, wat in feite de kern van elke cultuur uitmaakt. Mohamed vreest dat deze identiteit langzaam maar zeker verloren raakt. Dit mede de internationale interesse en wellicht goed bedoelde bemoeienis van bevriende naties die zeggen dat hier het een en ander moet veranderen. Maar eigenlijk”, zo Mohamed, “is het een probleem tussen de mensen van Palestina onderling.”
Hij wil niet over politiek praten en toch vraag ik naar zijn mening over de toenadering van de P.L.O en Hamas. Zijn antwoord draait er geen doekjes om: '
“Alles bullshit en volksverlakkerij. Het draait enkel om macht, controle en geld. Dat is zo voor beide zijden. Wie gaat de touwtjes in handen krijgen? Wie gaat het geld ophalen? Niet veel mensen hier interesseert dat werkelijk. En zij die dit thema wel bezig houdt vragen zich af wat de resultaten zullen zijn van een samenvoeging van de Westbank en Gaza. Waaruit zal de brug bestaan? De werkelijke situatie is dat we vechten om te overleven. We vechten niet voor ons land. We vechten in de eerste plaats om te overleven.
Waterpijp bij Ali Baba
Elias: “De corruptie in de politiek speelt niet alleen hier maar ook in Europa en is eigenlijk een wereldwijd probleem”. Ik vertel hem in een paar woorden dat ik me verdiept heb in de corruptie binnen de E.U. En dat dit daar van hoog tot laag, van de Commissie tot aan de meerderheid van het parlement een allesoverheersende rol speelt. En dat de 'slapende' massa dat alles zonder morren aanvaardt.
Mohamed: Natuurlijk is het van belang dat we wegen vinden om de scheiding tussen Hamas en de Westbank te beëindigen. De eerste stappen zijn gezet om een oplossing voor het conflict te vinden. Maar wie zal de leider zijn? Wie gaat er voor jobs zorgen? Dat zijn de vragen die wij ons zelf dienen te stellen.
"In mijn leven leerde ik drie dingen” vervolgt hij: “Ten eerste om allen die jonger zijn dan ik te respecteren. Twee: Ik praat niet over religie. Niemand kan iemand anders echt overtuigen over geloofskwesties. Ten derde praat ik niet over politiek want ik krijg er hoofdpijn van. Het is een spel, een machtig spel dat ik zelf niet kan spelen. Jij kunt dat niet en ik ook niet. Zo als het er nu voorstaat, is er geen echte oplossing mogelijk. Het is als een boek. Als je het hebt geopend, dan moet je het ook uitlezen. Maar er komt geen eind aan zodat je verplicht bent er elke dag in verder te lezen. Elke dag gebeurt er wel iets vreemds in het ene of andere land. Het heeft voor mij geen zin om me daar constant mee bezig te houden.
Elias: “Laten we het nog eens over die identiteit van het Palestijnse volk hebben. Omschrijf eens wat je vreest dat het volk bezig is te verliezen. Geef eens een voorbeeld.”
Mohamed: “Het grootste probleem is niet dat we door Israël worden bezet maar door onze eigen onwetendheid en stompzinnigheid. We moeten op de juiste manier denken en onze eigen toekomst scheppen om als mens in deze samenleving onze weg te vinden. We weten niet hoe onze toekomst er uitziet omdat we ons eerst met onze onwetendheid moeten bezighouden. Daardoor wordt al dat wat de Israëliërs met ons doen naar de achtergrond gedrukt. Dus vechten we momenteel tegen onszelf. Ik zal je een voorbeeld geven.
We hebben heel veel land waar we heel veel verschillende soorten groenten en fruit zouden kunnen laten groeien. We hebben als Palestijns volk in feite geen ander land nodig zoals we nu Israël nodig hebben. Maar we laten ons eigen land gewoon braak liggen en zijn niet meer in landbouw geïnteresseerd, niet meer geïnteresseerd om het land te bebouwen en de bodem te voeden. In plaats daarvan gaan we naar Israël en sluiten deals met dat land. We sluiten deals om onze markten met hun producten te laten vullen. Dit vindt plaats ofschoon we de benodigde grond voor eigen land- en tuinbouw hebben. We bezitten de technologie en de specialisten op dat gebied, ook om woestijn in vruchtbare grond om te toveren.
Het probleem is dat de regeringsleiders hun eigen belangen hebben met de Israëliërs. Ze maken hun eigen deals. Het gebeurt allemaal onder de tafel en achter onze rug. Heb je groenten nodig, ga dan naar de markt en koop het heel goedkoop. Maar wat gebeurt er met onze grond? De bodem is dood. Er zijn minstens tien jaar nodig om de bodem weer vruchtbaar te krijgen. Waarom kopen we in Israël als we toch onze eigen grond hebben?
Maar als onze boeren oogsten, dan eist de regering een deel van de opbrengst. Daarom gaan ze liever werken als taxichauffeur en dergelijke. Tien jaar geleden hadden de mensen hier nog gevoel voor het seizoen om de olijven te oogsten. Waar is dat gevoel gebleven? Palestina zou zeer rijk kunnen zijn door olijfolieproductie. Niemand heeft nog het geduld om naar de olijfbomen te gaan om het nodige werk te doen, om de bomen te onderhouden en om de olijven te oogsten en verder te verwerken. De mentaliteit van de mensen verandert en we hebben iets nodig om dat tij te keren. En dat is opvoeding en opleiding.
Olijfbomen
Elias: Heb je nog een boodschap voor de Europeanen, iets wat recht uit je hart komt?
Mohamed: “Vanuit Ramallah zou ik dit willen zeggen: De mentaliteit van de mensen is zeer vriendelijk hier en het enige wat we willen is juist normaal en in vrede te kunnen leven. We zouden in ons land vrij willen reizen zonder checkpoints. En we kijken uit naar buitenlandse bezoekers.
Het weer hier is zeer aangenaam. Ik heb een vriend, een Engelse universiteitsprofessor, die astma heeft. Hij vertelde dat hij overal in de wereld zijn spuitflacon nodig heeft behalve in Ramallah.
De gastvrijheid, vriendelijkheid en behulpzaamheid vindt je ook in alle hotels hier. Alle gasten worden met respect begroet en bejegend. Het voedsel is uitstekend en smaakvol. De falafel, humus en andere traditionele gerechten worden in ere gehouden. Al dat maakt de komst naar Ramallah voor mensen uit het buitenland een interessante en plezierige ervaring.
Eten in Ramallah
Waar het ons aan schort is onderwijs, scholing, vorming. Dat alles is absoluut noodzakelijk om ons van een goede toekomst te verzekeren. Ieder wil een goede toekomst. Wij wensen allen een beter leven voor de komende generaties. Ik wil er eigenlijk niet op terugkomen, maar dat aspect van onwetendheid en stompzinnigheid heeft er alles mee te maken. Want alles is met alles verbonden. Het is een vicieuze cirkel.
Het gaat uiteindelijk om identiteit. In deze identiteit dienen we ons eerst en vooral te zien als mens, als deel van het mensdom, als deel van een samenleving. Enkel goed onderwijs en een sterke identiteit zijn in staat om voldoende tegenwicht te vormen tegen de bezetting. Maar als je van jezelf gescheiden bent dan is er niets mogelijk. Je moet eerst en vooral jezelf kennen. En dat is de grootste vraag. Wie zijn we?
Ik heb een spiegel nodig waarin ik kan kijken om me af te vragen wie ik ben. Enkel als ik dat antwoord vind kan ik vechten. Dan weet ik wat ik ter beschikking heb en wat mijn grenzen zijn. Maar als je jezelf niet kent, heb je ook geen idee van waar je grenzen liggen.
Ik zou het geweldig vinden, mocht ik op zekere dag een advertentie lezen van iemand die me kan helpen om mezelf te vinden. Het zou wellicht helpen om gewoon eens alles van het hart te schrijven, alles te noteren wat ik werkelijk voel, om dan die tekst een expert te laten lezen, die je dan wellicht zal zeggen; 'Man je bent totaal doorgedraaid' of 'Je hebt een behandeling nodig' of 'Nu dat alles tot uitdrukking is gekomen zul je je wel bevrijd voelen, een bladzijde kunnen omslaan en een nieuw hoofdstuk in je leven kunnen beginnen.'
Het probleem is dat we in ons innerlijk veel verdringen in plaats van het tot uitdrukking te brengen. En als je met deze problemen naar een arts zou gaan, dan zegt die, dat is heel normaal en schrijft je het een of ander middel voor. Maar dat wil ik helemaal niet. Ik wil dat er iemand naar me luistert.”
Ik zeg hem dat ik door een familie in Ramallah ben uitgenodigd om met hen te mediteren en dat zij er ook in geïnteresseerd zijn dat ik een workshop geef juist om te leren ontdekken wie je in werkelijkheid bent. We wisselen nog onze e-mailadressen uit en zien wel wat er van komt. Insha'Allah.
Ik ga naar de overkant voor een ijsje (1 bol) en loop verder naar het hoekrestaurant voor verse falafel en humus. Onderweg kom ik langs het tachtigjarige kruidenwinkeltje.
En bij mijn favoriete minirestaurant aangekomen krijg ik er deze keer gratis een potje met een mengsel van tahini en fijngesneden groenten bij.
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Vorige Bijdrage:
Deze keer word ik wakker in een gloednieuw bed in een gloednieuwe herberg. Dit is bijzonder, want het is het eerste hostel in Ramallah, het administratieve en culturele centrum van het land dat al zo lang streeft naar erkenning en onafhankelijkheid en dat ondanks de bekende beperkingen waaraan het is onderworpen, de eigen identiteit met fierheid tracht te handhaven en verder te ontplooien. Ik was getuige van de warmte, de gastvrijheid, de openheid en van de tolerantie o.a. met betrekking tot andere religies van de Palestijnse mensen hier, maar ook van de schrijnende beperkingen waaronder ze te lijden hebben.
De opening van het hostel ging zelfs aan het internationale persagentschap Reuter niet ongemerkt voorbij. Artikels volgden in Der Spiegel, Stern, die Welt, het Portugese blad Fola, diverse internetmagazines waar onder het Amerikaanse PolicMic en zelf het Israëlische dagblad Haaretz berichtten van deze voor het land belangrijke gebeurtenis.
Hostel in Ramallah van buiten ...
Wat het zo bijzonder maakt is het feit dat dit aan de ene kant het eerste hostel is in deze stad en ten tweede dat het een budget herberg is van hoge kwaliteit. Ook in vergelijking met Europese en internationale maatstaven en bovendien nog goedkoper dan ´het Citadel Hostel' in Jeruzalem waar ik net vandaan kom en waar de prijzen ook al meer dan redelijk zijn. Het probleem was hier vooral dat veel bezoekers enkel voor een uitstapje van een dag naar de stad kwamen omdat er geen goedkope overnachtingsmogelijkheden werden aangeboden en dat anderen om dezelfde reden voor een bezoek aan de stad geen interesse hadden.
Wat het hostel betreft: Ook hier is elke gast die ik gesproken heb enthousiast. Een slaapplaats in een 'dorm', een zaaltje met 4 stapelbedden kost ongeveer een tientje per nacht. Dat betaal je in Jeruzalem in Citadel voor een nacht op het dak onder de sterren. Verder zijn er kamers voor wat meer comfort en privacy. De matrassen in Ramallah zijn in de 'dorms' en in de kamers van dezelfde uitstekende kwaliteit en breder dan wat ik tot nu toe in andere hostels heb meegemaakt.
…. en van binnen
De stad ligt op een steenworp afstand en iets noordelijk van Jeruzalem. Lijn 18 van Damascus Gate bracht me er in 45 minuten, het grensoponthoud inbegrepen. Overigens zonder grenscontrole, maar veroorzaakt door de onvermijdelijke files aan het checkpoint. Pascontrole is er enkel bij terugkomst in de bus, herinner ik me van verleden jaar.. Zo'n minibus vertrekt naar mijn ervaring overigens om de tien minuten.
Bij aankomst in de herberg stelde ik vast dat meteen achter de voordeur rechts de open keuken ligt. Rond een welgevulde tafel zaten een aantal mensen te eten en ik werd meteen enthousiast aan tafel uitgenodigd.
In de namiddag bezocht ik enkele oude vrienden en dronk thee bij Ali Baba, het internetcafé waar ook waterpijpen gerookt worden en waar je regelmatig mensen tegenkomt waar je interessante gesprekken mee kunt voeren. Deze keer at ik geen typisch Palestijns ijs in de salon juist aan de overkant, dat stel ik nog even uit. Overigens ook iets om niet te missen bij een bezoek aan de stad. Want het ijs heeft een heel andere samenstelling dan dat wat wij gewoon zijn maar smaakt net zo heerlijk
Aansluitend kocht ik wel een tiental van de beste falafels 'in town' en humus, het smeerbaar broodbeleg op basis van kikkererwten. Dat haalde ik in een mini restaurant op de hoek van een straat waarvan de eigenaar me meteen herkende van verleden jaar, me omhelsde en kuste, zoals hier goede vrienden doen die zich lange tijd niet meer hebben gezien. Bij thuiskomst, ik ben nu eenmaal overal thuis, telde ik geen tien maar zeker bij wijze van begroeting vijftien falafels, de oosterse gehaktballetjes eveneens op basis van kikkererwten waarvan elke kok en familie het heel eigen recept waarschijnlijk in de brandkast of onder de matras bewaart.
Het bezoek aan Ramallah is in mijn ogen een must om een goede indruk te krijgen van het leven in het Heilig Land en in Palestina wat daar verschilt van de ene stad tot de ander. Dit onder meer vanwege de verdraagzaamheid tussen de diverse religies hier. Mensen vragen zelfs niet naar je geloof en zou je dat doen dan wordt dit meestal als 'onfatsoenlijk' en 'separatistisch' ervaren. Ik zag een kerk broederlijk naast een moskee staan. Ramallah is in oorsprong een Christelijke stad en die interreligieuze verdraagzaamheid heeft een eeuwenlange traditie.
Regelmatig kwam ik moslims tegen die hun 'geloof' meer als een culturele traditie dan als een religie ervaren. Ze beleven als vele mensen in Europa hun eigen spiritualiteit en hebben zich zo aan de beperkingen en het keurslijf van het strikte 'geloof' ontworsteld. Waarschijnlijk ook doordat ze aan den lijve hebben ondervonden tot welke uitwassen dit kan leiden of gewoon door het contact met de mensen van andere religies. Wel zijn ze terecht gehecht aan de culturele kant van hun moslim zijn. Wat een verschil met het idee dat veel Nederlanders zich van Moslims hebben gevormd.
De twee broers die de herberg runnen, Chris en Bobo zijn goede gastheren met een interesse voor mensen die echt uit het hart komt. Vandaar dat ze zich constant inspannen om hun gasten behulpzaam te zijn. Toen een vergeten iPhone van een reeds een half uur voordien vertrokken bezoeker werd ontdekt haastte Bobo zich met de smartphone naar het busstation ofschoon de kans praktisch nul was om de betreffende persoon daar nog te vinden.
Een ander voorbeeld is de gratis verkenningstocht door Ramallah die Bobo elke zaterdag aanbiedt en leidt. Of het meer 'politiek getinte' uitstapje naar een fameus dorp aan de muur, waar je enkel de chauffeur van het busje een paar shekil betaalt.
Het geleide bezoek aan de stad dat, toen ik erbij was, van half tien tot vier uur in de namiddag duurde geeft een goede indruk van de geschiedenis en van de bedrijvigheid, vooral op de markt, maar bracht ons ook naar enkele plaatsen waar je het best sommige plaatselijke producten kunt kopen. Zo kwamen we in een olijfoliemolen waar ik de werkelijk hoge kwaliteit van de olie letterlijk kon proeven of een winkel gespecialiseerd in specerijen en kruidenthee die een eeuwenoud kunnen in moderne vorm voortzet. Ik kocht er gemengde kruidenthee die ik meestal s avonds drink en hoorde van inheemse klanten dat juist deze harmonische samenstelling een geneeskrachtige werking heeft die voor een aantal uiteenlopende kwaaltjes verlichting biedt. En dat de overgrootvader van de huidige generatie bijna tachtig jaar geleden het eerste kruidenwinkeltje opende dat nu nog altijd bestaat. Dat moest ik natuurlijk ook zien en ik stelde vast dat het er alle schijn van heeft dat het sindsdien niet van inrichting en opzet is veranderd.
We bezochten een van de oudste huizen ter plaatse dat eeuwenlang door de zelfde familie werd bewoond en door de laatste afstammeling werd gerestaureerd die er een museum in opbouw en een kunstgalerij in onderbracht. De woningen werden indertijd zo gebouwd dat het vandaag de dag nog zonder verwarming in de winter en zonder elektrisch koelsysteem in de zomer functioneert.
Verder zagen we nog een openbare bakkerij, waar ieder zijn brood, taarten, gevulde kippen of ander vlees, zoet of zout gebak naar toe kan brengen om het daar in de stenen met hout gestookte oven te laten bakken. Dat herinnerde me aan een oom die bakker was en op dezelfde manier te werk ging. Maar dat is ook al zo'n vijfenzestig jaar geleden …
Dit is slechts een greep uit dat wat we die dag gezien hebben
Ik heb al een aantal interessante gesprekken gevoerd met inwoners van Ramallah, van andere Palestijnse steden en met bezoekers. Onder andere over politiek, de positie van de vrouw hier, maar ook over cultuur in de meest brede zin van het woord. En over een heel belangrijk thema, de identiteit van de Palestijnse mens. Is die identiteit in gevaar? Ook daarover binnenkort meer.
Aan alle lezers: Zonnige groeten vanuit het Heilige Land.
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Ik zal een paar Quakervrienden,die in Ramallah regelmatig communicatiecursussen geven,hier eens op wijzen.
Overigens ben ik laatst met hen gaan eten,en hebben we in het filmhuis een film gezien,die daar speelt.
Heel heftig.
Maar wat jij hier allemaal neerschrijft,dat interesseert me ook bijzonder. Goed,om de mensen zelf op Internet aan het woord te laten
RSS lijst met reacties op dit artikel